Đề bài: Phân tích hình tượng cây xà nu trong tác phẩm Rừng xà nu
Bài làm:
Truyện ngắn "Rừng xà nu" được tác giả Nguyễn Trung Thành sáng tác năm 1965, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra rất ác liệt, đặc biệt là ở chiến trường Tây Nguyên. Trên mảnh đất Tây Nguyên này có một loài cây đặc trưng, phân biệt Tây Nguyên với những vùng cao khác của tổ quốc, đó chính là cây xà nu. Trong tác phẩm, cây xà nu được hiện lên rất rõ nét và cũng rất đặc biệt, gắn liền với cuộc sống người dân và có ý nghĩa đối với kháng chiến.
Trong tác phẩm, dễ dàng nhận thấy một hình ảnh quen thuộc và gần gũi, gắn liền với người dân làng Xô Man nói riêng và vùng đất Tây Nguyên nói chung, đó chính là cây xà nu. Cây xà nu sinh ra và lớn lên đều gắn bó với mọi hoạt động sinh hoạt của con người, lửa của xà nu cháy trong mỗi bếp, trong đống lửa nhà ưng, ngay cả khói xà nu cũng được tận dụng làm bảng cho trẻ học chữ. Có thể thấy, xà nu là một loại cây gắn bó mật thiết với cuộc sống của con người và trở thành một chuẩn mực để đánh giá và tô đậm vẻ đẹp sức vóc của con người Tây Nguyên. Trong quá trình nổi dậy và đấu tranh của người dân làng Xô Man, không thể vắng bóng cây xà nu. Ngọn đuốc từ gỗ xà nu được thắp lên trong những đêm người dân làng cùng nhau mài vũ khí, rồi đem giấu vũ khí ở trong rừng, ngọn đuốc xà nu không chỉ là nguồn soi sáng mà còn là người bạn đồng hành cùng con người nung nấu ý chí, mài giũa sức mạnh để nổi dậy đấu tranh. Trong hoàn cảnh chiến tranh, dưới tầm bắn của đại bác, rừng xà nu "ưỡn tấm ngực lớn" của mình ra che chở cho làng, che chắn bom đạn, gánh chịu đau thương cho con người để rồi cả rừng hàng vạn cây, không cây nào là không bị thương, nhờ có cây xà nu mà cuộc sống người dân làng Xô Man phần nào được bình yên hơn. Hơn thế, rừng xà nu còn chứng kiến cuộc nổi dậy của dân làng trong đêm Tnú bị tra tấn, đuốc xà nu thắp lên soi rõ nỗi đau khi bọn giặc đốt mười đầu ngón tay Tnú. Nhưng cũng trong đêm đó, dân làng đã đứng lên nổi dậy, cầm vũ khí và chém được mười tên giặc. Cây xà nu có mặt ở bất cứ đâu, bất cứ khi nào, kề vai sát cánh cùng con người để ghi dấu chặng đường nổi dậy của dân làng Xô Man.
Cây xà nu gắn bó với người dân làn Xô Man ấy mang một vẻ đẹp biểu tượng mà những loài cây khác cùng trên mảnh đất này không có được. Xà nu là loài cây có sức sinh sôi nảy nở mạnh mẽ, cứ cạnh một cây mới ngã gục lại có 4 - 5 cây con mọc lên. Chúng lớn lên rất nhanh để thay thế những cây đã ngã, vì thế bom đạn kẻ thù có hủy diệt và tàn phá đến đâu cũng không thể hủy diệt được sức sống của cây xà nu, của người dân làng Xô Man dưới sự khủng bố giết chóc của quân thù, tiêu biểu là nhiều người đã phải hi sinh như: anh Sút bị giặc treo cổ trên cây vả đầu làng, bà Nhang bị chặt đầu cột tóc treo đầu súng, cả Mai và đứa con chưa đầy tháng tuổi phải chết vì đòn roi tra tấn của kẻ thù. Đó là tượng trưng cho những cây xà nu đã ngã gục, cũng chính là đau thương mà người dân làng Xô Man phải trải qua, nhưng những đau thương ấy đã được người ở lại biến thành hành động, người trước ngã xuống thì người sau đứng lên tiếp bước. Cũng như rừng xà nu, bom đạn không thể hủy diệt được sức sống của dân làng, xà nu là loài cây ham ánh sáng nên thường vươn cao, thẳng tắp, nhờ có ánh nắng mà cây xà nu mỡ màng, tươi tốt. Vẻ đẹp đó biểu tượng cho tinh thần yêu cách mạng, quý tự do của dân làng Xô Man, từ già đến trẻ đều tin vào lời dạy của cụ Mết "Cán bộ là Đảng, Đảng còn, núi nước này còn". Cây xà nu thường mọc thành rừng, đó là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết của dân làng, mỗi khi giặc tràn về khủng bố, cụ Mết lại dẫn du kích lánh vào rừng, rồi phụ nữ và trẻ em có bị tra tấn cũng không khai ra nửa lời, bé Dít bị bắn đạn khủng bố tinh thần vì tiếp tế lương thực cho du kích trong rừng... Như vậy trong mọi hoàn cảnh gian khổ, đau thương, hi sinh, các thế hệ người dân làng Xô Man luôn kề vai sát cánh bên nhau, cùng chia sẻ nỗi đau, trên dưới một lòng trung thành với con đường mà cụ Mết và Đảng đã lựa chọn, chính tinh thần đoàn kết đã tạo nên sức mạnh để chiến thắng quân thù. Cây xà nu đã trở thành hình ảnh biểu tượng cho người dân làng Xô Man, góp phần khắc họa và tô đậm những vẻ đẹp trong phẩm chất của người dân làng.
Với lời văn chau chuốt và giàu hình ảnh, tác phẩm "Rừng xà nu" của Nguyễn Trung Thành đã tái hiện được vẻ đẹp tráng lệ, hào hùng của núi rừng Tây Nguyên, đặc biệt là những cánh rừng xà nu bạt ngàn, bất tận. Những vẻ đẹp của cây xà nu chính là vẻ đẹp của con người trong làng Xô Man nói riêng và trong truyền thống văn hóa của Tây Nguyên nói chung.
Trong truyện ngắn Rừng xà nu, nhà văn Nguyễn Trung Thành đã xây dựng thành công hình tượng cây xà nu, biểu tượng cho tinh thần quật khởi, ý chí bất khuất của con người Tây Nguyên, bên cạnh bài Phân tích hình tượng rừng xà nu, các em có thể tham khảo thêm: Phân tích tính sử thi trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình, Chứng minh Rừng xà nu là bản anh hùng ca của người Tây Nguyên, Cảm nhận về nhân vật Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu, Phân tích truyện ngắn Rừng xà nu