Đề bài: Phân tích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
Bài văn Phân tích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
I. Dàn ý bài văn Phân tích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời lớp 10 KNTT:
1. Mở bài:
- Giới thiệu “Sử thi Đăm Săn” và đoạn trích “Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời”.
- Nêu nhận xét khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
2. Thân bài:
a, Chủ đề và nội dung chính của đoạn trích:
- Chủ đề:
+ Ca ngợi người anh hùng của cộng đồng với bản lĩnh phi thường, khát vọng lớn lao và lòng dũng cảm, dám vượt qua mọi khó khăn thử thách.
+ Thể hiện khát vọng chinh phục tự nhiên, mở mang bờ cõi của người xưa.
- Nội dung chính:
+ Sau cuộc giao chiến với Mtao Grự và Mtao Mxây, Đăm Săn chiến thắng, giải cứu được Hơ Nhị, Hơ Bhị. Với khát vọng lớn lao, chàng quyết định lên đường tìm đến nhà Nữ Thần để cầu hôn nàng.
+ Trên đường đi, chàng ghé qua nhà bạn của mình - Đăm Par Kvây. Tại đây, Đăm Par Kvây đã khuyên ngăn chàng không nên tới nhà Nữ Thần vì đường đi rất hiểm trở và gian nan.
+ Chàng vượt qua mọi khó khăn, thử thách trên chuyến hành trình. Khi đã tới được nhà Nữ Thần, Đăm Săn ngỏ ý muốn nàng làm vợ nhưng bị từ chối. Cuối cùng, mặc lời ngăn cản của Nữ Thần, chàng vẫn kiên quyết lên ngựa trở về.
b, Phân tích, đánh giá nội dung của đoạn trích:
- Ca ngợi người anh hùng Đăm Săn với nhiều phẩm chất đáng quý:
+ Khát vọng lớn lao: muốn lấy Nữ Thần Mặt Trời làm vợ
+ Lòng dũng cảm: không sợ hiểm nguy, bất chấp lời ngăn cản của bạn để lên đường; khi bị Nữ Thần từ chối, dự báo rằng chàng sẽ chết, Đăm Săn vẫn lên đường về nhà.
+ Bản lĩnh phi thường: vượt qua mọi hiểm nguy trên đường để tìm đến nơi ở của Nữ Thần.
+ Khảng khái, cương trực: chỉ chấp nhận từ bỏ khi Nữ Thần tỏ thái độ cứng rắn; khi bị từ chối cũng không tỏ ra đau buồn, mất mát.
- Thể hiện khát vọng chinh phục, làm chủ tự nhiên của người xưa.
c, Phân tích, đánh giá nghệ thuật của đoạn trích:
- Xây dựng hình tượng người anh hùng Đăm Săn mang đậm chất sử thi, thể hiện được nhiều thông điệp giàu giá trị.
- Kết hợp hài hòa giữa ngôn ngữ của người kể và ngôn ngữ nhân vật.
- Sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ so sánh, phóng đại để làm nổi bật hình tượng người anh hùng.
- Ngôn ngữ giản dị mà vẫn rất giàu hình ảnh.
3. Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị của đoạn trích nói riêng và cả tác phẩm nói chung.
- Liên hệ mở rộng.
II. Bài văn mẫu Phân tích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời:
Bài văn Phân tích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời lớp 10
Sử thi luôn là một trong những thể loại văn học độc đáo, thể hiện được tư tưởng, tri thức cùng ước mơ của con người từ thuở mới khai thiên lập địa. Bộ sử thi nổi tiếng bậc nhất của người Việt ta có lẽ phải kể đến sử thi “Đăm Săn”. Đặc biệt, đoạn trích “Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời đã làm nổi bật hình tượng người anh hùng, đem tới nhiều giá trị, ý nghĩa sâu sắc.
Sau cuộc giao chiến với Mtao Grự và Mtao Mxây, Đăm Săn chiến thắng, giải cứu được Hơ Nhị, Hơ Bhị. Với khát vọng lớn lao, chàng quyết định lên đường tìm đến nhà Nữ Thần để cầu hôn nàng. Trên đường đi, vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Khi đã tới được nhà Nữ Thần, Đăm Săn ngỏ ý muốn nàng làm vợ nhưng bị từ chối. Cuối cùng, mặc lời cảnh báo của Nữ Thần rằng khi Mặt Trời lên chàng sẽ chết, Đăm Săn vẫn kiên quyết lên ngựa trở về. Từ câu chuyện ấy, tác giả dân gian muốn ca ngợi người anh hùng với bản lĩnh phi thường, đồng thời thể hiện khát vọng muốn chinh phục thiên nhiên của người xưa.
Ở nhân vật Đăm Săn luôn ngời sáng bản lĩnh phi thường cùng khát vọng cao cả cao đẹp. Chàng luôn hướng tới một cuộc sống đầy đủ, sung túc hơn cho chính mình hay cho cả người của mình. Vậy nên bất chấp việc phải từ bỏ cuộc sống yên bình hiện tại, chàng vẫn quyết tâm tìm tới Nữ Thần Mặt Trời. Qua đó, tác giả cũng ca ngợi lòng dũng cảm, sẵn sàng đối mặt với gian nan, thử thách của người anh hùng. Cho dù đã được người bạn Đăm Par Kvây đã ra sức khuyên ngăn nhưng chàng vẫn quyết tâm rời đi với câu nói đầy khảng khái: “Mặc, diêng cứ để tôi làm bàn trang tôi san đường đi”. Sau bao khó khăn gian khổ, cuối cùng Đăm Săn cũng tìm được đến nhà Nữ Thần, tuy nhiên lại bị nàng từ chối. Dù chàng kiên quyết mong muốn nàng làm vợ mình, nhưng chỉ khi thấy thái độ cứng rắn của Nữ Thần, chàng mới chấp nhận từ bỏ ý định rồi kiên quyết lên ngựa trở về quê nhà. Không chỉ vậy, cho dù Nữ Thần đã hết sức cảnh báo về nguy hiểm Đăm Săn phải đối diện khi Mặt Trời lên cao, chàng vẫn một mực tiến bước: “Sống được chết đành! Tôi về đây.”.
Bên cạnh khát vọng chinh phục tự nhiên, người dân Ê-đê cũng rất yêu thiên nhiên. Điều này được thể hiện rất rõ qua những chi tiết miêu tả Nữ Thần Mặt Trời: “Tóc cô ấy vén ra sau tai thật đẹp. Cô bước ra khỏi phòng, cửa phòng sáng đèn. Nàng đi như cánh diều, không như nước nổi. Lỡ bước một bước, cô khựng lại.”. Cùng với đó, hình tượng người anh hùng Đăm Săn còn được các tác giả dân gian miêu tả không khác gì một vị thần thật sự với dáng người to cao, mạnh mẽ được thể hiện chi tiết qua mỗi bước đi của chàng. Dù cho Đăm Săn không thể lấy được Nữ Thần Mặt trời làm vợ và kết cục bị chìm xuống vũng lầy nhưng qua đó cũng không chịu khuất phục. Họ có khát vọng chinh phục được thiên nhiên, mong muốn có được sức mạnh của các vị thần. Tuy nhiên, với chi tiết thất bại của nhân vật Đăm Săn, ta cũng thấy rằng người xưa đã ý thức được về những điều có thể - không thể. Nhưng đây cũng là một điểm mới mẻ, thể hiện tư tưởng, suy nghĩ hết sức độc đáo của con người thời xưa.
Đoạn trích “Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời” đã thành công xây dựng hình tượng người anh hùng Đăm Săn với vẻ đẹp đậm chất sử thi, đem tới vô vàn thông điệp, ý nghĩa cho các thế hệ sau. Tác giả dân gian mang tới sự kết hợp hài hòa giữa ngôn ngữ của người kể và ngôn ngữ nhân vật, tạo cho tác phẩm sự gần gũi, dễ tiếp cận. Bên cạnh đó, việc sử dụng ngôn từ linh hoạt cùng các biện pháp so sánh, phóng đại, hình ảnh người anh hùng của cộng đồng đã nổi bật lên, mang vóc dáng thánh thần.
Như vậy, đoạn trích “Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời” nói riêng và sử thi Đăm Săn nói chung đã thành công đem tới cho độc giả thế hệ sau một góc nhìn vô cùng mới mẻ về con người, thế giới trong buổi bình minh của lịch sử. Chúng ta cần gìn giữ, phát huy điều này. Từ đó làm giàu, làm đẹp cho kho tàng văn học nhân loại.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Khi phân tích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời, em hãy chú ý dựa trên đặc điểm của thể loại sử thi để khai thác hình tượng nhân vật. Từ đó, nêu lên cái nhìn độc đáo của người xưa. Cùng thuộc chương trình Ngữ văn 10 Kết nối tri thức, Taimienphi.vn giới thiệu đến các em bài mẫu tương tự như Phân tích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác. Hoặc em có thể tham khảo cách làm bài văn nghị luận qua Bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm.